سرّ زیارت اربعین و چهارده درس بزرگ برای بشریت/امام حسین (ع) راه انسانیت را به بشر میآموزند
تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۰۸۷۵۲
خبرگزاری میزان- معاون علمی سازمان بسیج اساتید طلاب روحانیون کشور گفت: زیارتنامه اربعین که تعلیم «امام صادق (ع)» است خطاب به مومنانی که از راه دور و نزدیک به زیارت «سید الشهداء (ع)» میپردازند بیان شده و در مضمون خود موضوعاتی بزرگ را مطرح کرده است. تاریخ انتشار: 15:00 - 27 مهر 1398 - کد خبر: ۵۵۹۱۰۶
مسعود حیدری معاون علمی سازمان بسیج اساتید طلاب و روحانیون کشور در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری میزان پیرامون مضمون زیارت اربعین گفت: زیارتنامه اربعین که تعلیم «امام صادق (ع)» است خطاب به مومنانی که از راه دور و نزدیک به زیارت «سید الشهداء (ع)» میپردازند بیان شده و در مضمون خود موضوعاتی بزرگ را مطرح کرده است.بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی به چهارده فراز این دعای کوتاه، ولی عمیق اشاره و ابراز کرد: زیارت اربعین بر اساس مفاهیم انسان ساز و ارزشمندی بنا شده و در دورنش چهارده مقوله مطرح گردیده است، چینش و ترتیب مفاهیم رموزی را در بر دارد که ذهن بشر را به جستجو حقیقت نهفته در زیارتنامه معطوف میکند. چیدن فرازهای زیارت اربعین نظمی منطق و علم خاص دارد که عالمان با خواندن آن به درک معانی آن میرسند.
حیدری به فرازهای ابتدایی زیارت اربعین اشاره و بیان کرد: در فرازهای اولیه زیارت اربعین به سیمای وجودی «امام حسین (ع)» اشاره شده در جمله السَّلامُ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ وَ حَبِیبِهِ السَّلامُ عَلَی خَلِیلِ اللَّهِ وَ نَجِیبِهِ صفاتی را از وجود «امام حسین (ع)» به عنوان، ولی و خلیل خدا و محرم اسرار خداوندی مطرح شده است، همچنین در جمله السَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ به صفات بارز «امام حسین (ع)» اشاره دارد.
وی جمله السَّلامُ عَلَى أَسِیرِ الْکُرُبَاتِ وَ قَتِیلِ الْعَبَرَاتِ مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: سلام بر اسیر دربند ناگواریها و کشتهای که اشکهای فراوان خوبان بر آن ریخته شده است. در فرازهای بعدی زیارت اربعین، فلسفه قیام عاشورا بیان میشود و دلیل اصلی قیام عاشورا و تلاش «امام حسین (ع)» برای رهانیدن مردم از چنگال ضلالت مطرح شده است، این امر نشان میدهد شرایط به گونهای بوده که مردم دچار سر در گمی بودهاند، فتنه حاکمان بنیامیه در سال ۶۱ هجری قمری به حدی بالا گرفته بود که سبب شده تا بسیار از مردم در گمراهی قرار بگیرند و در این میان وجود «امام حسین (ع)» همچون چراغی برای هدایت مومنان قرار گرفته بود.
حیدری در خصوص فرازهای میانی زیارت اربعین ابراز کرد: در فرازهای بعدی زیارت اربعین چهره مخالفان «سید الشهداء (ع)» بیان میشود، چهره فریب خوردگان و به دنیا مغرور شدگان، چهره کسانی که ارزشهای آخرت را به دنیا فروختند و چهره هوا پرستان که دشمنان سرسخت «امام حسین (ع)» بودند.
وی تفسیر لعنی که در زیارت اربعین به دشمنان «سید الشهداء (ع)» فرستاده شده را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: لعن را در اینجا میتوان مبرا جستن معنا کرد مبرا از بدیها، زیرا لعن به معنای دوری جستن از منبع بدیها است در جمله للَّهُمَّ فَالْعَنْهُمْ لَعْناً وَبِیلاً وَ عَذِّبْهُمْ عَذَاباً أَلِیماً یعنی خدایا آنان را لعنت کن لعنتى سنگین، و عذابشان کن عذابى دردناک. زیرا آنان امت اسلام را به انحراف کشیدند و تلاش داشتند تا چراغ هدایت آنان را برای همیشه خاموش کنند.
وی به فراز دیگری که در آن زائر و قرائت کننده زیارت اربعین را به سعادت دعوت میکند اشاره و تصریح کرد: در زیارت اربعین به نحوه زندگی «سید الشهداء (ع)» پرداخته شده است. «امام حسین (ع)» به عنوان راهنمای جامعه سعادت و بدون نقص زندگی کرد، زیارت اربعین الگوی زندگی اسلامی را به انسانها آموزش میدهد و بیان میکند هرکس زندگی سعادتمندانه در دنیا داشته باشد، شهادت نصیبش خواهد بود.
حیدری در بخشی از فراز چهارم و نکوهش برخی افراد در زمان قیام عاشورا اشاره و بیان کرد: در زیارت اربعین کسانی که صدای مظلومانه «سید الشهداء (ع)» را شنیدند و بر این جنایت رضایت دادند را نکوهش میکند کسانی که در همه دورانها حضور دارند و با بی تفاوتی به رخدادها و حقیقت موجود در جامعه از مسیر سعادت دور میشوند، به بیان دیگر این همان تصریع حسن و قبح افعال در همه ادوار تاریخ بوده است. سکوت در برابر ظلم و عدم دفاع از حقیقت است که جامعه را به انحطاط میکشاند.
وی گواهی «امام صادق (ع)» به پاکی و مظلومیت «سید الشهداء (ع)» در زیارت اربعین را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: در فراز سوم «امام صادق (ع)» میفرمایند: أ َشْهَدُ أَنَّکَ کُنْتَ نُورا فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ گواهى میدهم که تو در صلبهاى بلندمرتبه بودى، جاهلیت با ناپاکیهایش تو را آلوده نکرد، که تاکید ویژه به جنس پاک و بیآلایش «ائمه معصومین (ع)» خصوصاً «امام حسین (ع)» دارد.
حیدری پیرامون جایگاه امامت در زیارت اربعین ابراز کرد: زیارت اربعین جایگاه امامت را برای مومنان ترسیم کرده است، در جمله «أَشْهَدُ أَنَّکَ کُنْتَ نُورا فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ ووَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ [الطَّاهِرَةِ]لَمْ تُنَجِّسْکَ الْجَاهِلِیَّةُ بِأَنْجَاسِهَا وَ لَمْ تُلْبِسْکَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِیَابِهَا گواهى میدهم که تو از ستونهاى دین، و پایه هاى مسلمانان، و پناهگاه مردم مؤمنى، و گواهى میدهم که پیشواى نیکوکار، با تقوا، راضى به مقدرات حق، پاکیزه، هدایت کننده، و هدایت شده اى»، «امام صادق (ع)» وجود «ائمه معصومین (ع)» را از جنس نور میداند و «سید الشهداء (ع)» را حجتی میداند از جانب خدا برای اهل دنیا، بدین معنا که اگر کسی فعلی را که انجام دهد که بر اساس رهنمودها «ائمه معصومین (ع)» باشد عملش مورد قبول حق خواهد بود و به سعادت خواهد رسید.
وی تبعیت جامعه از «سید الشهداء (ع)» در زندگی روزمره را از نگاه زیارت اربعین اینگونه وصف کرد: قَلْبِی لِقَلْبِکُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِی لِأَمْرِکُمْ مُتَّبِعٌ قبلم با قلبتان در صلح، و کارم پیرو کارتان، و یاری ام براى شما آماده است، این تبعیت از دستورات امام و رهبر در جامعه برای رسیدن به سعادت همواره مورد تاکید بوده است، لذا «امام حسین (ع)» در برابر خداوند عبد بوده و هرآنچه پروردگار مقدر داشته ایشان پذیرفته اند پس ما نیز باید تبعیت کنیم، این جمله به آن معنا است که وجود حضرت «سیدالشهداء (ع)» را نمیپرستیم بلکه از ایشان تبعیت میکنیم تا به قرب الهی برسیم.
حیدری اعلام موضع قدرتمندانه در زیارت اربعین از سوی «امام صادق (ع)» را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: در زیارت اربعین یک اعلام موضع قدرتمندانه وجود دارد در جمله فَمَعَکُمْ مَعَکُمْ لا مَعَ عَدُوِّکُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ پس با شمایم نه با دشمنانتان بیانگر این حقیقت است که فقط طبق دستورات خدا و «ائمه معصومین (ع)» عمل میکنم، در اینجا درسی مطرح شده که شیعه همواره باید از مولا و امام خود تبعیت کند، شیعه در اینجا یعنی مشایعت کننده تبعیت از الگویی که خدا توسط «ائمه معصومین (ع)» برای جامعه انسانی ترسیم کرده است.
وی با تاکید بر گواه بودن شهدا در فراز پایانی زیارت اربعین خاطرنشان کرد: در جمله «شَاهِدِکُمْ وَ غَائِبِکُمْ وَ ظَاهِرِکُمْ وَ بَاطِنِکُمْ درودهاى خدا بر شما، و بر ارواح و پیکرهایتان، و بر حاضر و غایبتان، و بر ظاهر و باطنتان» در این فراز پایانی سلام میدهد به شهدا که در اینجا به معنای گواهانی است که در روز قیامت در مقابل خداوند شهادت میدهند.
انتهای پیام/
منبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: مسعود حیدری سید الشهداء امام حسین اربعین زیارت اربعین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۰۸۷۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دلایل توصیه ائمه(ع) به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع)
شاید بسیاری از زائران آستان حضرت عبدالعظیم (ع) ندانند که در روایات از ائمه(ع) آمده که ثواب زیارت آن حضرت برابر با زیارت امام حسین(ع) است اما چرا حضرت عبدالعظیم (ع) راهی شهر ری شدند و چه نقشی در ترویج معارف دین در این منطقه داشته و چگونه به جایگاهی رسیدند که چنین مورد عنایت و لطف ائمه(ع) قرار گرفتند؟
حجتالاسلام ابوالفضل حافظیان، نویسنده «مأخذشناسی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و شهر ری» که فهرستنویسی نسخههای خطی کتابخانه حضرت عبدالعظیم را برعهده داشته است به معرفی تعدادی از کتابهایی پرداخت که در خصوص حضرت عبدالعظیم (ع) نوشته شده است و گفت: شیخ عزیزالله عطاردی کتابی با عنوان «عبدالعظیم حسنی حیاته و مسنده» (زندگانی حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و روایات او) نوشته است که کتاب ارزشمندی است. همچنین کتاب احوال حضرت عبدالعظیم حسنی نوشته شده توسط علی قلیمیرزا اعتماد السلطنه قاجار که اخیراً به چاپ رسیده و کتاب «جنات النعیم فی احوال سیدالشریف عبدالعظیم»، نوشته مولامحمد اسماعیل کزازی اراکی نیز از دیگر کتابهای خوب در خصوص حضرت عبدالعظیم(ع) است. این کتاب قبلاً به صورت چاپ سنگی چاپ شده بود اما بعدها در کنگره حضرت عبدالعظیم حسنی با تصحیح و شکل جدید به چاپ رسید که در این کتاب به صورت مفصل به شخصیت آن حضرت پرداخته شده است.
پیدا شدن نسخه کهن روایات حضرت عبدالعظیم
وی با اشاره به اینکه در خصوص حدیث عرض دین نیز مرحوم آیتالله صافی گلپایگانی در کتابی به شرح این حدیث پرداخته گفت: اخیراً در کتابخانهای در خارج از ایران نسخه خطی کهنی پیدا شده که روایاتی که حضرت عبدالعظیم(ع) روایت کردهاند در آن آمده بود. این جزوه نیز تصحیح و به چاپ رسیده است.
این متخصص کتابشناسی و نسخهشناسی در پاسخ به این سؤال که آیا احتمال دارد منابع کهنی در خصوص حضرت عبدالعظیم(ع) وجود داشته باشد که هنوز شناسایی نشده است؟ گفت: بله؛ حتماً منابعی در تاریخ اهل بیت(ع) وجود دارد که هنوز شناسایی نشدهاند یا نسخهای از آن به دست نیامده است. کتابهایی وجود دارد که به صورت مستقل به شخصیت ایشان پرداخته و کتابهایی نیز داریم که در خصوص اصحاب و روایات ائمه(ع) نوشته شده است که در این کتابها نیز از حضرت عبدالعظیم(ع) یاد شده و روایاتی که ایشان نقل کردهاند را بیان کردهاند. در کتابهایی که برای شرح حال رُوات نوشته شده است نیز نام عبدالعظیم(ع) آمده و از مراتب علمی و معنوی ایشان نیز سخن گفته شده است.
حجتالاسلام حافظیان در پاسخ به این سؤال که چرا حضرت عبدالعظیم(ع) ری را به عنوان مقصد هجرت خود انتخاب کرده بود؟ گفت: آن حضرت از سوی ائمه(ع) به شهرها و سرزمینهای مختلف رفته و به تبلیغ دین میپرداخت. به همین جهت خلیفه عباسی قصد کشتن ایشان را داشت و حضرت عبدالعظیم در حال خوف و ترس از سامرا خارج شدند و تصمیم گرفت به سمت ایران بیاید.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که بزرگانی از اهل بیت(ع) و اصحاب ائمه(ع) ایران را برای هجرت انتخاب میکردند این بود که دوست داشتند به دیدار و زیارت امام رضا(ع) بروند و لذا امامزادگان فراوانی در شهرهای مختلف ایران وجود دارد که به قصد زیارت امام رضا(ع) وارد ایران شدند اما در بین راه در اثر بیماری وفات یافتهاند و یا به شهادت رسیدند.
چرا حضرت عبدالعظیم به ری مهاجرت کرد
این پژوهشگر و مؤلف یکی از دلایل انتخاب ری توسط حضرت عبدالعظیم(ع) را ارتباطات خوب مردم ری با ائمه(ع) عنوان کرد و گفت: مردم ری با امام جواد(ع) در ارتباط بودند و سؤالات خود را برای ائمه اطهار(ع) ارسال میکردند. رسول جعفریان کتابی به نام مکتب و میراث شیعیان ری نوشته است که در این کتاب به علت مهاجرت حضرت عبدالعظیم(ع) به ری و ارتباط اهالی آن با ائمه اطهار اشاره کرده است. بنابراین شهر ری میتوانست محل مناسبی برای ورود حضرت عبدالعظیم(ع) باشد و ایشان از دست حکومت عباسی در امنیت باشد.
وی ادامه داد: طبق روایاتی نیز امام رضا(ع) دستور دادند که حضرت عبدالعظیم(ع) به ری بروند و معارف دینی را در آنجا تبلیغ کنند. البته ممکن است این دستور از سوی امام هادی(ع) صادر شده باشد. شهر ری بعد از این تاریخ نیز مرکز شیعه بوده و مدارس شیعی در آنجا وجود داشته و بزرگان زیادی از آنج برخاستهاند مثل مرحوم کلینی و شیخ صدوق که این نشان میدهد شهر ری مرکزی برای تشیع در جهان اسلام بوده است.
حجتالاسلام حافظیان در پاسخ به این سؤال که چند سال حضرت عبدالعظیم در ری حضور داشتند؟ گفت: بر اساس آنچه در کتابهای تاریخی آمده حدس زده میشود که ایشان در حدود سال 250 قمری به ایران آمده است. وفات ایشان را برخی از بزرگان در سال 252 قمری ذکر کردهاند. بنابراین حدود یک سال یا کمی بیشتر در ری بودند؛ البته مدتی نیز به صورت مخفیانه در منزل یکی از شیعیان زندگی میکردند و گاهی به صورت پنهانی از منزل خارج میشدند و به زیارت حضرت حمزه میرفتند و میفرمودند ایشان از اولاد امام کاظم(ع) است.
وی افزود: یکی از دلایلی که ایشان به ری آمد این است که مرقد امامزادگان در آنجا بوده و این مسئله نشاندهنده ارادت مردم ری به اهل بیت(ع) است. بعد از مدتی زندگی مخفیانه، مردم با حضرت عبدالعظیم(ع) آشنا میشوند و برای دریافت معارف دینی نزد ایشان میروند.
نویسنده کتاب «رسائل فی درایة الحدیث» ادامه داد: روایاتی که ایشان از اهل بیت(ع) نقل کردهاند به خصوص حدیث عرض دین که در آن معارف اسلامی درج شده است جنبه آموزشی مهمی برای شیعیان در طول تاریخ و به خصوص برای شیعیان آن عصر داشته است.
نسبی که به امام حسن مجتبی میرسد
وی به نسب حضرت عبدالعظیم (ع) نیز اشاره کرد و گفت: نسب ایشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی(ع) میرسد و ایشان ارتباط بسیار زیادی با امام جواد(ع) و امام هادی(ع) داشتند و بیشتر وقتشان را در همراهی با ائمه اطهار(ع) میگذرانده و معارف دینی را از حضرات کسب و به مردم منتقل میکرده است؛ بنابراین وقتی چنین شخصیتی وارد شهری شود که مردم آن شهر نیز علاقهمند به معارف شیعه هستند، خیلی میتواند مؤثر واقع شوند.
این مؤلف و پژوهشگر دینی عنوان کرد: شخصی نزد امام هادی(ع) رفت و سؤالاتی در خصوص معارف دینی پرسید؛ امام هادی(ع) وی را به حضرت عبدالعظیم(ع) ارجاع داد و فرمود شما که در شهر ری شخصیتی مثل عبدالعظیم دارید، سؤالاتتان را میتوانید از وی بپرسید. این مسئله نشان میدهد که حضرت عبدالعظیم(ع) این موقعیت را داشته که به ترویج احکام دینی بپردازد.
حجتالاسلام حافظیان خاطرنشان کرد: اطلاعات تاریخی گستردهای در خصوص فعالیتهای آن حضرت در آن دوران در شهر ری نداریم اما وجود چنین شخصیتی در شهر ری میتواند واسطه مستقیمی با اهل بیت(ع) برای مردم باشد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا ائمه(ع) بعد از وفات حضرت عبدالعظیم(ع) تلاش میکردند که ایشان را به مردم بشناسانند؟ گفت: در روایات است که زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) در ثواب با زیارت امام حسین(ع) برابری میکند. همچنین نقل شده است که کسی که به زیارت ایشان برود بهشت بر او واجب میشود؛ این روایات نشان میدهد حتی پس از وفات حضرت عبدالعظیم(ع) ائمه(ع) تلاش میکردند ایشان را به مردم بشناسانند.
حرم حضرت عبدالعظیم (ع) محل استجابت دعا
این پژوهشگر ادامه داد: بیشتر علمای شیعه و رجالیون در کتابهایشان به مقامات حضرت عبدالعظیم(ع) اشاره کردهاند و بزرگانی مثل مرحوم میرداماد فرمودهاند که حرم حضرت عبدالعظیم (ع) محل استجابت دعا است. اینکه ائمه(ع) به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) را توصیه میکردند نشاندهنده عظمت شخصیت ایشان است و این ظرفیت وجود داشت که مرقد ایشان محوریتی برای اجتماعات شیعیان پیدا کند.
وی در خصوص اینکه چرا در حدیث آمده است که زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) در ثواب، شباهت به زیارت امام حسین(ع) دارد، گفت: علمای بزرگ در این خصوص دلایل مختلفی را بیان کردهاند. جناب شیخ صدوق این روایت را در ثوابالاعمال آورده است. در کاملالزیارات نیز این حدیث آمده است. در لئالی الاخبار از امام رضا(ع) نقل شده است که «هر کسی بعد از وفاتم مرا زیارت کند من برای او بهشت را ضمانت میکنم و کسی که قادر بر زیارت من نیست پس به زیارت برادرم عبدالعظیم حسنی در ری برود» که نشاندهنده عظمت شأن و مقام ایشان است. همچنین در همین کتاب آمده است که امام رضا(ع) فرموده است اگر عاجز شدید از زیارت جدم حسین(ع) سید زاهد عابد جناب عبدالعظیم را در ری زیارت کنید که این کفایت میکند تو را از زیارت سیدالهشداء (ع).
حجتالاسلام حافظیان ادامه داد: یکی از ادلهای که برای مشابهت زیارت حضرت عبدالعظیم با زیارت سیدالشهداء(ع) نقل شده این است که در زمان امام هادی(ع) حکومت عباسی برای زیارت امام حسین(ع) شرایط بسیار سختی در نظر گرفته بودند و چه بسا شیعیانی که در راه زیارت سیدالشهداء به شهادت میرسیدند. به دلیل اینکه زیارت حضرت سیدالشهداء از بلاد مختلف بسیار سخت و تهدید آمیز و برای شیعیان خطرناک بود، ائمه(ع) شیعیان علاقهمند به زیارت سیدالشهداء را ترغیب میکردند که به زیارت حضرت عبدالعظیم بروند که وی هم از بزرگان منسوب به اهل بیت(ع) است.
وی افزود: البته احادیث مشابه این حدیث نیز در منابع شیعی آمده است. مثلاً از امام رضا(ع) نقل شده است که هر کس خواهرم حضرت معصومه(س) را در قم زیارت کند مانند این است که مرا زیارت کرده است. پس زیارت منسوبان به اهل بیت(ع) همانند زیارت خود اهل بیت(ع) ثواب دارد و چون به خاطر محبت به اهل بیت(ع) به زیارت بستگان اهل بیت(ع) میروند این ثواب زیارت اهل بیت(ع) را درک میکنند.
حجتالاسلام حافظیان تصریح کرد: البته این حدیث دلالت بر این نمیکند که شأن حضرت عبدالعظیم دقیقا برابر با امام حسین(ع) باشد. بلکه این معنا را میرساند که چون زیارت امام حسین(ع) در آن زمان مشکل بوده به جهت اینکه شیعیان علاقهمند به اهل بیت(ع) محل اجتماعی با هم داشته و به یاد اهل بیت(ع) باشند به آنها توصیه میشد که به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) بروند.
وی در پایان تصریح کرد: در هر محلی وقتی امامزادهای به خاک سپرده شده در طی قرون آنجا محل اجتماع شیعیان بوده و تأثیر ژرفی بر بقای شیعه داشته است.